ویتامین E

توکوفرول برگرفته از کلمه یونانی توکو به معنی تولد وفرین به معنی بیرون آوردن است. این نام برگرفته از نقش اساسی ویتامینE در تولید مثل گونه‌های مختلف جانوران است.

روغن‌های گیاهی مثل بادام زمینی،  سویا،  ذرت،  گلرنگ،  آفتابگردان و جوانه گندم مهم‌ترین منابع غذایی ویتامین E  به‌شمار می‌روند. سایر منابع شامل دانه‌های روغنی،  بذرها،  دانه‌های کامل( سبوس‌دار) و سبزی‌های برگ سبز است. بعضی از غذاهای اصلی مانند شیر و تخم مرغ،  گوشت، ماهی و مرغ حاوی مقادیر کمی ‌از ویتامین E هستند.  از دیگر منابع خوب ویتامین E،  خشکبار، حبوبات و غلات آماده است. به‌علاوه،   کره، مارگارین و دیگر غذاها با ویتامین E غنی می‌شوند. به‌طور متوسط،  20 تا   40 درصد ویتامین E   مصرف شده جذب می‌شود.  در طی پخت غذا و نگهداری موادغذایی به‌خصوص اگر در معرض گرما و اکسیژن باشند،  تا حدود 50 درصد از ویتامین E از بین می‌رود. سرخ کردن غذا نیز این ویتامین را در روغن‌های گیاهی تخریب می‌کند. نگهداری مواد غذایی در داخل یخچال نیز موجب کاهش میزان ویتامین  E  می‌شود.

ویتامین  E علاوه بر بافت‌‌های چربی،  در سایر اندام‌ها مثل تخمدان‌ها،  بیضه‌ها،  پلاکت‌های خون و غدد فوق کلیوی و مخاطی وجود دارند.

ویتامین E  یک آنتی‌ اکسیدان قوی محلول در چربی در بدن است که مسوول محافظت از اسیدهای چرب غیراشباع با چند باند دوگانه در غشای سلول‌ها از عمل پراکسیداسیون است. این ویتامین می‌تواند رادیکال‌های آزاد را از بین برده و تخریب بافت‌های بدن را به حداقل برساند. رادیکال‌های آزاد در هنگام تولید انرژی در سلول‌های بدن تشکیل می‌شوند و آنتی‌‌اکسیدان‌ها مانند ویتامین E در حقیقت یک مکانیسم دفاعی بدن در مقابل آنها به‌شمار می‌روند.

نقش اصلی ویتامین E،  محافطت بافت‌‌های بدن از واکنش‌های تخریبی ( پراکسیدسیون ) است که ناشی از فعالیت‌های متابولیکی بدن و عوامل سمی‌خارجی است. ویتامین E  از غشای سلول‌های عصبی،  عضلانی و سیستم قلبی عروقی محافطت می‌کند. هم چنین،  کمک به افزایش طول عمر گلبول‌های قرمز خون و استفاده مناسب از ویتامین A در بدن از دیگر نقش‌های ویتامین E  است. چندین مطالعه اپیدمیولوژیکی ارتباط بین ویتامین  E وخطر سرطان‌های به‌خصوصی مثل سرطان‌های سینه،  ریه،  دهان و حلق را نشان داده است. ویتامین E به عنوان یک آنتی‌ اکسیدان نقش محافظتی در بیماری‌های قلبی عروقی دارد و دیده شده که خطر مرگ دراثر بیماری‌های ایسکمیا قلبی با مصرف مقادیر زیاد ویتامین E کاهش می‌یابد.

مقدار ویتامین E دریافتی روزانه بر اساس سن وجنس و میزان ویتامین E مصرفی افراد در هر کشور متفاوت است. براساس آخرین توصیه‌ها،  دریافت روزانه ویتامین E باید 15 میلی‌گرم که معادل 20 واحد بین‌المللی ویتامین E سنتتیک است،   باشد.  در بعضی از کشورها مقدار این ویتامین برای زنان باردار حدود 30 میلی گرم توصیه شده است. به‌طور کلی مقدار مورد نیاز ویتامین E بستگی به میزان اسیدهای چرب غیراشباع در رژیم غذایی دارد و هر چه مقدار این نوع چربی‌ها در رژیم غذایی بیشتر باشد،  نیاز بدن به ویتامین E   بیشتر می‌شود. مصرف همزمان آهن و ویتامین E،  موجب کاهش قابلیت دسترسی ویتامین E در بدن می‌شود.  سایر آنتی‌ اکسیدان‌ها مثل ویتامین ث و بتاکاروتن عمل آنتی‌ اکسیدانی و محافظتی این ویتامین را تقویت می‌کند.

شواهد موجود حاکی از آن است که ویتامین E   در درمان عوارضی که به‌دنبال سندرم سوءجذب چربی ایجاد می‌شود،  موثر است. محققان نقش پیشگیری کننده ویتامین E را در محافظت در مقابل آلودگی‌های خارجی،  افزایش قدرت ایمنی بدن در دوران سالمندی و کاهش خطر ابتلا به آب مروارید را مورد مطالعه قرار داده‌اند. در درمان بیماری‌های پوستی از ویتامین  E   به‌عنوان عامل ضد التهاب استفاده می‌شود. همچنین،  این ویتامین در افزایش رطوبت پوست و کاهش تخریب سلولی بوسیله اشعه ماوراءبنفش کاربرد دارد. در صنایع غذایی از ویتامین  E   به‌عنوان یک آنتی‌ اکسیدان در روغن‌های گیاهی و محصولات غذایی حاوی چربی استفاده می‌شود. با رعایت دو اصل تعادل وتنوع در برنامه غذایی  که شامل گروه‌های مختلف غذایی باشد به طور معمول تمام مواد مغذی مورد نیاز بدن تامین خواهد شد. درمورد ویتامین E  با توجه به اینکه تخلیه ذخایر بدن از این ویتامین نیاز به مدت زمان طولانی دارد،  هیچ‌گونه علایم بالینی کمبود ویتامین E در افراد سالم دیده نمی‌شود.